Wat een eindejaars-cadeau! 5 miljoen!

Dinsdag 26 december

In de mini-van naar hier zat dezelfde Chinees als toen we van Phnom Penh naar Siem Reap reden. We staan aan de receptie van onze guesthouse en wie komt er aanwandelen? Dezelfde man, heeft hier ook geboekt. Grappig! Na drie keer verdient hij een foto in de blog.

Maar amaai wat een grote Chinees! Hij behoort tot de 5% van de grootste mensen in China. 

In Battambang zijn de fitness-toestellen nóg beter.

Hier hebben ze gewichten aangehangen, gemaakt van remschijven. 

Deze avond heb ik zeer lekkere brede gebakken rijstnoedels gegeten, overgoten met een saus van veel groene groenten en stukken rundsvlees.

Alles was perfect aan dit gerecht. Geen specialiteit van Cambodja, maar een Cantonees gerecht. Dit restaurant serveert ook één soort maaltijd. Dat is altijd goed en zeker als het hier constant stampvol zit. 

Een persoon bakt de noedels in een wok.

Deze brede platte rijstnoedels moet enorm moeilijk zijn om ze op te bakken. Dat plakt gelijk zot. De kok die instaat voor de saus, maakt de ene wok na de andere. Ze vliegen letterlijk de deur uit. Meeneem-pakjes , gemaakt van bananenbladeren staan klaar om overgoten te worden met de heerlijke saus. 

We gaan de maak van de saus eens nader bekijken. Eerst worden, de al fijngesneden, groenten gebakken.

Dan gaan de stukjes rundsvlees erbij en ook een soort van zwoerdjes?

Op het einde wordt de saus nog aangedikt.

En klaar is het om over de noedels te worden geschept.

Meteen begint hij aan de volgende serie. 

Een van de schotels belandt voor mijn neus en daar gaan we.

Fantastisch lekker! Sorry unhappy cow, maar dit heeft me echt nog eens goed gedaan. 

Woensdag 27 december

Ons guesthouse heeft een leuk dakterras, maar overdag is het zelfs  te warm in de schaduw.

Onze kamer is dik in orde, maar het wordt enorm heet in de dag!

Gelukkig kunnen we ze verluchten in de nacht, aangezien we de laatste kamer hebben op het derde verdiep met ramen, gericht naar een terras. Ook mogelijk dankzij de ingebouwde muskieten-netten. De ventilator is niet krachtig en draait niet rond. Het is vechten voor de fan. De badkamer is ook absoluut in orde.

Maar een frisse douche lukt maar niet op het heetste van de dag, het koude water is veel te warm! De ingezakte versleten matrassen, daar knijpen we een oogje voor dicht. De vrouw hier is nog zo vriendelijk voor ons. Ze heeft ons zelfs een vol kratje kleine waterflessen gegeven.

Zo lief!

Daarbovenop is het super goedkoop, ook tijdens nieuwjaar.

Bij een jongeman geniet ik praktisch elke dag van een frisse ijskoffie.

Deze tafel is gedoopt tot cadeau-tafel. Waarom? Telkens ik een ijskoffie bestel, krijgen we een pot thee met twee tasjes er gratis bij.

Wie zien we achter ons, fruit kopen? De grote Chinees. Hij heeft net mango-stenen gekocht en geeft er ons enkelen.

Beiden nog nooit gegeten, maar lekker dat ze zijn! Vlezig zoet met amper een pit in, smaakvoller dan longans.

Een andere keer snijdt een vrouw, naast ons waar we zitten, een kokosnoot open, maar ze barst, waardoor het sap er ineens uit spuit. Ze giet snel het overtollige water in een grote tas en geeft ze aan Laurens.

Bij de fruitmadam waar we eerder een lange watermeloen aan 5k  Riel ($1,25) hadden gekocht, geeft ons, terwijl we er zitten, ene aan 3k. Aan de andere kant van de koffiezaak, verkoopt de man allerlei donuts. We mogen er gratis eentje uitkiezen.

Snap je nu waarom we deze tafel dé cadeautjes-tafel noemen? Het komt langs alle kanten naar ons gesmeten. Misschien brengt het goed geluk om een gift te doen op het einde van het jaar? Leuk voor ons! 

Aan de andere kant van de rivier is het elke avond kermis met talloze eetkramen en luide muziek, versiert met overal kleurrijke verlichtingen.  

Origineel zijn ze wel met sommige pizza's. 

Deze keer kan ik een foto nemen van de grootste geroosterde insecten, een soort van krekel? Aan de chilliepeper kan je zien hoe reuzachtig ze zijn. 

Gefrituurde kleine kikker zijn ook van de partij.

De leuke afsluit van de dag is deze mooie gezonde, goed verzorgde kat, relaxend op straat. 

Donderdag 28 december

Aan een middelbare school wordt het typisch Cambodjaanse ontbijt geserveerd 'Bai Sach Chrouk'.

Op de binnenplaats staan allerlei kraampjes die allen dit ontbijt maken. Achter de hekken, buiten de school dus, staan de tafels en stoelen. Alles wordt over of door de hekken gegeven. Een vrouw met een legerhelm heeft ons verder geholpen.

Men kan kiezen in de grootte van de portie, klein-middel-groot. Wij nemen klein en is zeker voldoende om de dag mee te beginnen. Rijst met fijne sneetjes gelakt varkensvlees en partjes soja-ei, afgewerkt met ingelegde knapperige groentjes, met een passend klein smaakvol soepje.

Het smaakt héérlijk!! Is daarbovenop nog enorm goedkoop ook, een dollar per persoon! Dit wordt ons vast ontbijt elke dag. Daarmee hebben we heel de dag door geen honger meer, enkel dorst. 

We zijn er klaar voor, voor onze wandeling naar de Crocodillen-farm, enkele kilometers noordwaarts.

Onderweg geniet ik van een ijskoffie. Niet enkel de stoeltjes overal zijn mini, maar hier zelfs ook de bar-krukjes.

Overal in heel het land, zien we continue vrouwen in pyjama rondlopen.

Het zou nog een restant van vroeger zijn, toen de rijken niet moesten werken en heel de dag niets konden doen, lekker lui in hun slaapkledij. Gaan ze hier ook mee slapen? Of hebben ze een sleep-pyjama en een street-pyjama?

Sommigen gaan er simpelweg mee werken.

We zijn in de buurt van de krokodillen. We horen en rieken ze, maar vinden maar niet waar de ingang is. Niemand spreekt Engels en met de vertaling van 'krokodil' is er uiteindelijk een man op een scooter die ons de weg wijst. We komen aan, waar we naar achter worden geleid waar ook 2 vrouwen, kinderen en koeien aanwezig zijn.

Hij laat ons een bak zien met enkele kleine krokodillen in.

Hij vraagt 2 dollar elks. Ik denk dat we zodadelijk de rest gaan zien, terwijl Laurens meteen beseft dat dit alles is dat we zullen zien. Ik vraag of er meer is. Neen. Hij heeft ons dus gewoon naar zijn eigen huis gebracht, waar hij achteraan enkele kleine krokodillen in een véél te kleine bak heeft en vraagt dan maar ook ineens inkom. Liggen de arme zieltjes daar om te worden opgegeten? 

Ik zeg tegen de vrouw dat we verder gaan zoeken en we wandelen weg. De vrouw rijdt achter ons aan en roept "Two dollaa, two dollaa". We lopen verder, dan om de hoek staat ze er weer "Two dollaa, two dollaaa". We negeren haar en ze rijdt weg. Zijn we er vanaf? En daar is ze weer.. "Two dollaaa! Two dollaaaaa!". Vergeet het! Ons zo misleiden om hun levend lijdend voedsel te laten zien. Negeren kunnen we bij deze vrouw vanzelf. Ik denk dat ze ermee gestopt is voor ze aan benzine aan two dollaaaaa heeft opgereden. Ondertussen lees ik verschillende reviews over het krokodillenleed en dat het verschrikkelijke ervaringen waren van toeristen die het wel hadden bezocht. Men kweekt dus de krokodillen om ze op te eten. Ter plekke wordt het vlees verkocht voor consumptie. We hadden het kunnen weten natuurlijk. We stoppen met zoeken en laten een tuktuk ons terug brengen. Voor niets tot daar gewandeld, kilometers in de hitte.... No way dat ik heel het lange stuk terug te voet ga. Niemand wandelt hier meer dan enkele honderden meters in deze hitte met een brandende zon en dan nog. Ze staan telkens versteld als ze weten dat we helemaal te voet zijn gekomen. 

Na onze mislukte uitstap belanden we op de markt. Laten we nog wat snacks uittesten....

Deze vrouw verkoopt zoete lekkernijen.

Ik kies weer een pakje uit.

Een gestoomde kokosmelk gevuld met kokosrasp.

Niet slecht. 

Verder staat een mobiel karretje met geroosterde bananen, die zijn niet zo lekker.

Uit ervaring weten we dat ze hiervoor onrijpe, dus geen zoete, banaantjes voor gebruiken. Maar er liggen ook platte schijfjes, gemaakt van aardappel. Ok we nemen zo eentje.

De smaak is vrij flets. Hier had nu wel een zoet-zuur chilli-sausje bij gepast. 

Dé specialiteit van dit land is Amok, wat ik nog niet heb uitgetest. Een vrouw verkoopt enkel amok ingepakt in bananenblad.

Dit laat ik niet voorbijgaan. We zetten ons rustig aan de rivier en openen het pakje.

Het bevat vis in een mengsel van gestoomde ei en kruiden.

Citroengras en een soort gember proef ik er vooral door. Normaal wordt dit met rijst gegeten. Wel best lekker, maar niet voor herhaling vatbaar. 

Laurens heeft een verrassing voor mij. Met mijn ogen dicht zet hij mij voor een plaats waar mensen met hun voeten over uitstekende stenen lopen. Laurens: "Jij hebt toch graag voetmassages. Zie hier een natuurlijke wandeling voor een voetmassage!" Ik heb de volledige ronde gedaan, maar pijn dat dat doet!! (zie filmpje)

Ondertussen heb ik een veel mooiere foto van de leuke vuilbakken, gemaakt van autobanden.

Dit beeld van een fruitverkoper is mooi verlicht in het donker.

Van een andere hoek is het net een echt persoon.

Vrijdag 29 december

Vandaag huren we een scooter en rijden over smalle paden door de jungle.

Een hangbrug, gemaakt van o.a. bamboestokken en houten balken, kunnen we makkelijk met de scooter over. (zie filmpjes)

Vaak zien we de typische paalwoningen.

In een dorpje bestel ik een frisse ijskoffie,

maar kan er niet blijven zitten door de stank van verbrand plastiek. Ook een probleem in dit land. Overal wordt dagelijks afval, met plastiek en al, verbrand. We kunnen het niet meer rieken! Bah!!

Nadat we de Baydamram-brug overrijden, zien we, in de boom aan onze rechterkant, talloze vleermuizen hangen.

We staan midden op straat, naast de kraampjes, naar boven te turen met de verrekijker. Amaai dit zijn grote vleermuizen is onze eerste gedachte.

Maar als we beter zien, merken we aan hun kop en bruin lichaam, dat het vliegende vossen zijn. Vleermuizen zijn de kleinste soort, dan vliegende honden en de grootsten van deze groep, die we aandachtig aanschouwen, zijn vliegende vossen. De laatste twee worden ook kalongs genoemd. Vleermuizen horen door middel van een sonarsysteem met hun grote oren, zodat ze insecten goed kunnen traceren. Kalongs hebben daarentegen kleine oortjes, maar kunnen wel zeer goed ruiken. Hun grote ogen helpen ook goed om in de schemering op zoek te gaan naar fruit. De kop van vleerhonden lijkt ook een beetje op die van een hond.

Vleermuizen hebben kleine ogen en zien niet goed. 

Nog een verschil met vleermuizen is de staart: vliegende honden hebben helemaal geen staart en alle vleermuizen wel.

De vlieghuid van de vingers loopt daar helemaal door tot het puntje van de staart. De vleugels van kalongs lopen van de achterpoten helemaal door naar de vingertoppen.

En als laatste, brengen vleermuizen de dag door in grotten, terwijl kalongs buiten in de bomen slapen. Hierdoor kunnen we ze goed bestuderen. Het zijn grappige wezentjes. Hoe ze daar hangen te slapen!? De goede manier is, om zich volledig in te pakken met hun vleugels. Maar sommigen snappen het niet goed. Zie deze met zijn schattig uitstekend pootje!

Deze komiek is dyslectisch en denkt dat open, toe betekent.

Of ze doen auditie voor de volgende Batman-film!

Ik vind ze hilarisch en kan er uren naar kijken, maar rechtstaand naar boven turen, begint helaas zwaar door te wegen in de nek. 

We nemen afscheid van deze schattigerds en rijden nog geen 7 kilometer zuidwaarts waar we toekomen aan de Phnom Banan Tempel. De inkom is 2 dollar en past al beter in ons budget. Nog snel een toilet-bezoek voor we eraan beginnen. Zoals vaak zien de openbare toiletten er zo uit.

Geen papier, enkel een bak met water, veel muggen en een schepje om mee door te spoelen. Deze ziet er prima uit, wel een extreem lage pot, maar hier is tenminste ruimte.

We passeren eerst, aan beide kanten, een hele reeks bamboe-hutten met hangmatten. 

Al snel zien we de eerste treden, versiert met leeuwen. 

De volgende reeks trappen hebben stenen leuningen die telkens overgaan in een naga-beeld, elke keer een andere versie.

Maar wat zijn het vele treden! We zweten ons te pletter in de hitte (het is hier overdag tegen de 35 graden). Ik zie het einde waar een vrouw, die de trappen veegt, wappert met haar waaier naar Laurens.

Zittend geniet hij van zijn verwenning! Later hebben we ontdekt dat men dit doet tegen een vergoeding van een dollar. Onwetende geflatteerde Laurens loopt natuurlijk gewoon verder met een big smile. 

We hebben toch al enkele honderden trappen achter de rug.

Zijn we er eindelijk? Neen, nog niet, maar we zien al wel de tempel in de verte. 

Hij is er al!

Na 358 treden kom ik ook toe, 81 meter hoog. Een oude gopura is het eerste wat we zien.

De ingang van de Phnom Banan Tempel loopt hierdoor waar middenin een gebeds-altaar staat.

Binnen staan er vijf gopura's of torens in de vorm van een quincunx, zoals Angkor Wat ook heeft. Waar ik net ben doorgekomen is de toren naar het oosten gericht.

De centrale toren is 25 meter hoog en vertegenwoordigt de berg Sumeru.

Deze bestaat uit grijze en roze zandsteen en is het meest verfijnde van de vijf. De andere vier vertegenwoordigen de continenten of hoofdrichtingen. Ze zijn gemaakt van lateriet-zandsteen, wat duidelijk een korrelige structuur heeft en ook minder zijn afgewerkt. De verste toren staat aan de westkant.

Van daaruit genieten we van een mooi uitzicht op de vlaktes beneden.

De zuid-toren is in slechtste staat en daardoor ook het meest verstevigd.

Dan hebben we de laatste toren, die in het noorden staat.

Deze Phnom Banan Tempel behoort ook tot Angkor, gebouwd in pre-Ankoriaanse stijl en dateert uit de 11de eeuw. 10 eeuwen oud! Elke toren heeft op zich aan elke kant een doorgang, al dan niet open, die telkens zijn ondersteund met dikke houten balken, wegens instortingsgevaar, zodat men tot op de dag van vandaag er nog steeds kan doorlopen. 

Het gebied van de tempel is een rechthoekige architectuur van 60 meter lang en 40 meter breed. 

In de muurtjes rond de torens zijn oude reliëfs te zien.

De best bewaarde uithouwingen zijn te bewonderen op de centrale toren. Verschillende devata's, sensuele vrouwen, zijn duidelijk waarneembaar.

Helaas zien we van velen, dat de hoofden zijn afgekapt.

Dat werd vroeger, jammer genoeg, gedaan als souvenir? 

Het voordeel dat we het enorm drukke Angkor Wat niet uitgebreid hebben bezocht, is dat we met veel interesse van deze tempel kunnen genieten waar amper volk is. 

We nemen een lange pauze in de rustige serene omgeving, heerlijk in de schaduw met een prachtig wonderlijk zicht. 

Ik heb ook een filmpje gemaakt van Phnom Banan Tempel. Misschien een beetje langdradig met veel herhalingen, maar dan kan je jezelf toch een beetje inleven op deze mooie plaats zonder al het gepuf en gezweet. 

De afdaling is een pak makkelijker waar we van deze kant ook op elke uiteinde van de stenen leuning een naga zien. 

De Bat-cave is niet ver van waar we nu zijn (Phnom Banan Tempel), maar 12 km westwaarts. Daar kan men miljoenen vleermuizen zien uitvliegen tegen de schemering. Het is nog maar kort na de middag, veel te vroeg dus. Laten we eerst iets anders bezoeken. 

'The Well of Shadows', een herdenking waar ook één van de zovele killing fields gelegen is, ligt 26 km noordwaarts (45 min), voorbij Battambang. We hebben een scooter vandaag, dus niets is te ver.

We zien vaak grote zeilen waar het kaf van het rijst ligt te drogen.

'The Well of Shadow' is de herdenkingsplaats voor de slachtoffers die zijn omgekomen tijdens de genocide van de Rode Khmer.

Meer dan 10.000 slachtoffers werden gevangen gezet in de Samrong Knong-tempel op 200 meter van de herdenkingsplaats. Waarna ze werden vermoord in de omgeving, de zogenaamde 'killing fields'. 

In de vierkante stuppa, op het hoogste verdiep,

liggen de restanten van de gevonden slachtoffers die je kan zien achter glas.

Op de onderste verdieping staan ​​bas-reliëfs die de verschrikkingen van de genocide uitbeelden die plaatsvonden in de rijstvelden en de bossen in de omgeving.

Enkele voorbeelden...

Mannen en vrouwen werden systematisch gekozen om te worden vermoord, als voorbeeld naar anderen toe. 

Alle kinderen, tussen 3 en 9 jaar, werden van hun ouders gescheiden, wetende dat ze elkaar nooit meer terug zullen zien. 

Om kogels te besparen, werden andere 'voor de hand liggende' moordwapens gebruikt zoals een palmblad. De scherpe gekartelde kant werd gebruikt om de keel over te snijden. 

Vlak voor ze werden geėxecuteerd, werden er gaten in de handen gemaakt, waar ze een touw door staken. Zo waren ze aan elkaar geregen, om ontsnapping te voorkomen.

De folteraars spleten de borst en buik open van de slachtoffers, haalden de lever en andere organen eruit, waarna de folteraars de organen bereidden en opaten. 

Ongelooflijk walgelijk waar een mens toe in staat is. Deze horror is nog niet zo lang geleden, wanneer ik ben geboren. Iedereen die ouder is dan mij, heeft deze verschrikking nog gekend. Over heel het land waren killing fields. Bijna 1/3 van de Cambodjaanse populatie was toen vermoord! Het is niet te vatten en zal nooit te vatten zijn. 

Hoe de bevolking hier mee kan omgaan? De overlevenden, soldaten van de Khmer Rouge en hun nageslachten, leven allen samen naast elkaar in deze maatschappij. Dàt moet psychologisch enorm zwaar zijn! 

Onder de bevolking zijn er nog steeds mensen die achter het 'toen' Kmer-Rouge-regime staan en niet geloven in de horror van de massa-moorden. Of nog erger, niet veel belang aan hechten ? Als men dit, hun eigen volk kon aandoen... niet moeilijk dat men zich van het dierenleed niets aantrekt.... of hopelijk juist wel, maar wij niet zien? 

De Samrong Khong Tempel staat wat verder.

Daarachter zou de massa-graven liggen, volgens het plan. Op het gebied rondom de tempel wonen monniken. 

Ik moet plassen en vraag aan een bewoner (monnik?) of er een toilet is. Hij spreekt duidelijk geen Engels, maar mompelt heel de tijd vanalles op een onvriendelijke manier. 

We zien een monnik (in oranje gewaad) roken, mag dat wel? Er ligt veel afval voor hun woningen, overal sigarettenpeuken.

Het ergste van al zijn de honden in slechte staat, met open plekken enzo. En om het helemaal af te maken piept er een mini-kitten heel de tijd op zoek naar hulp bij voorbijgangers. Iedereen negeert het zielig wezentje dat er ook echt slecht aan toe is. Ongezonde korsten op de huid, een etterend oogje, graatmager met een opgezwollen buikje,... (zie filmpje) Pfffff ons hart breekt. We zoeken op Google maps in de buurt of er een soort van opvang voor dieren is. En dan denken we ineens aan de Crocodillen-farm waar het vlees wordt verkocht voor consumptie. Ja laat maar. Ik blijf bij het piepertje, terwijl Laurens iets probeert te zoeken van eten. Het kitten wilt heel de tijd bij mij op de schoot en klimt langs mijn broekspijp omhoog.

Het liefste van al, willen we het diertje erdoor helpen (hebben we al gedaan, ooit in India op de Andaman-eilanden, ook tijdens de feestdagen en óók een ros kitten). Maar we moeten realistisch blijven. Laurens komt terug met een worstje, soort vleesbrij met een plastieken huls rond, riekt naar hesp. Ok dat wordt het. Wat verder staat een bord met water. Zouden ze hier dan toch voor het diertje zorgen? Dat geeft wat hoop, mag wel wat beter, stukken beter, maar tja. Hongering smakt ze van de stukjes worst.

We laten het kitten achter met de rest van de worst.

Ze is voldaan en kruipt op een vod om te slapen. Dus toch haar woonplaats? Veel sterkte kitty. Bye bye. 

We hebben geen zin meer om hier nog langer te blijven en vertrekken, richting Bat-cave.

De wegen zijn enorm stoffig, zoals heel Battambang eigenlijk. 

Op een rond punt zien we Vishnoe.

We stoppen aan een tankstation voor water. Ik zie een kat liggen naast de ingang en ziet er gezond uit. Tof.

Naast de kassa ligt een kitten. Schattig!

Dan komt er eentje bij. Ma ochottekes!

En toen zijn ze met drie.

Drie kleine kittens .... Ze zien er allemaal super gezond en goed verzorgd uit!! Dat doet goed om dit ook eens te zien. Het somber gevoel is meteen weg. De vrouw van het winkeltje is in mijn ogen een held! Ik zie nóg een kat in de winkel lopen. En zeg, amaai 5 katten! Ze doet teken van, neenee 8 heb ik er! Ja duidelijk een grote dierenvriend. Super!!! 

Heldergroene rijstvelden rijden we voorbij. 

We arriveren aan de Bat-cave, maar worden tegengehouden om inkom te betalen. Dan zouden we vlak onder de opening kunnen zitten waar de vleermuizen gaan uitvliegen. 

Ik kijk rond en zeg dat we wel elders gaan zitten. Een klein beetje verder, ook vlak voor de opening zijn talrijke tafels met stoelen. Voila dat wordt ons uitkijkpunt, op de eerste rij met tevens een geweldig zicht.

Beter nog, hier kunnen we recht voor ons kijken. Betalend vooraan is met een stijve nek naar boven turen. 

Uit de rotsen is een grote Boeddha uitgeslepen.

Ze zijn er trouwens nog aan bezig met een slijpschijf. Een liggende Boeddha is ook gemaakt.

En aan de andere kant devata's met grote oren.

Ok ja, leuk, maar niet echt bijzonder, de sculpturen uit onze tijd. Dan vind ik dat ze vroeger mooiere zaken hebben gemaakt met véél minder middelen. Ik denk eerder aan de vleermuizen in de grot. Ocharme die beestjes hun dagrust, bij de maak ervan. 

Stilletjesaan komt er meer en meer volk toe. Schuin voor ons hakt de drankverkoopster, stuk na stuk, kokosnoten open in een snel tempo. (zie filmpje)

Vanaf half 6 kan je al goed de ontwaakte vleermuizen horen vanuit de grot. Om 10 na 6 vliegen de eersten uit. (zie filmpjes). Een sliert fijne stippen vliegt door het gat naar buiten.

Wat een spektakel! Ze vliegen afwisselend links boven ons hoofd voorbij, midden en rechts, non-stop blijft een stroom uit de grot vliegen. Het wordt donkerder en donkerder, waardoor we ze nog enkel zien dankzij het contrast met de lucht. De vleermuizen brengen een sterke geur mee naar buiten. Ze zijn met miljoenen! Men schat een 5-tal miljoen! Wat een hoeveelheid er naar buiten blijft vliegen! Het duurt zeker een vol uur! Ongelooflijk! Steeds hopend dat ze hun behoefte allemaal braaf in de grot hebben gedaan. Daarbinnen zal nogal een fris geurtje rondhangen. 

Voor ons beiden is dit de eerste keer dat we zoiets hebben gezien. Het was prachtig! Een magnifique eindejaarsgeschenk!